Kayıtlar
Aden Körfezi, Arap Yarımadası ve Afrika Kıtası’ndaki Somali Yarımadası arasında bulunur. Hint Okyanusu’nun bir uzantısıdır ve Kızıldeniz ile Hint Okyanusu’nu birbirine bağlar.
Aden Körfezi, Dünya ticari deniz taşımacılığının %14’ünün ve denizden yapılan petrol taşımacılığının %26’sının geçtiği dünyanın en önemli su yollarından birisidir. Ayrıca, Orta Doğu petrollerinin Avrupa ve Amerika kıtalarına taşındığı ve Çin, Hindistan gibi büyük ekonomilerin hammadde ve enerji ihtiyaçlarının görüldüğü stratejik bir su yoludur. Gemilerin Aden Körfezi’ni, dolayısıyla Süveyş Kanalı’nı kullanmayıp, Ümit Burnu’ndan dolaşmayı denemeleri halinde ekonomik ve zamansal kayıpları oldukça fazladır. Bu nedenle Aden Körfezi ticari gemiler için hayati bir öneme sahiptir.
Bundan 15-20 yıl öncesine kadar, Aden Körfezi’nde bulunan insanların en büyük geçim kaynaklarından birisi de balıkçılıktı. Fakat ne yazık ki, günümüzde Aden Körfezi’ndeki balıkçılık faaliyetleri eskiye oranla çok daha azdır. Bu durumun en büyük nedenleri ise, özellikle Somali’deki balıkçılık yasaklamalarına rağmen korsan balıkçılık faaliyetlerinde bulunan yabancı devlet filoları ve yine uluslarası gemilerin Aden Körfezi’ni ve Yemen açıklarını “global çöplük” olarak belirleyip, kimyasal ya da değil tüm atıklarını oralara bırakmalarıdır. Bu eylemler sonucunda bölgedeki balık türlerinde ve sayısında inanılmaz bir düşüş olmuş ve bölge insanları balıkçılık ile geçimini sağlayamaz duruma gelmiştir.
Ayrıca Aden Körfezi, dünyada korsan faaliyetlerinin en yoğun yaşandığı bölgelerden birisidir. Korsan faaliyetlerinin bu bölgede yoğun bir şekilde yaşanmasında hem bölge insanlarının yaşadıkları açlık hem de Somali başta olmak üzere bölgedeki devletlerde yaşanan iç karışıklıklar neden olarak gösterilebilir. Örneğin; bugün Somali’de deniz haydutlarının yargılanabileceği bir siyasi mekanizma bulunmamaktadır.
Korsanlar faaliyetlerini genelde kanallarda ve boğazlarda gerçekleştirmektedirler. Bunun sebebi; kanal ve boğaz geçişi sırasında gemilerin yavaşlamaları ve bölgelerin kıyıya yakınlığından kaynaklanmaktadır. Malaka Boğazı, Süveyş Kanalı, Cebelitarık Boğazı ve Aden Körfezi bu konuda en riskli bölgeler arasında bulunmalarına rağmen Aden Körfezi hariç diğer bölgelerdeki kıyı devletleri korsan faaliyetlerinin önüne geçebilecek güvenlik önlemlerini almayı başarmışlardır. Fakat Aden Körfezi’ndeki devletlerde bulunan iç karışıklıklar yüzünden yeterli güvenlik önlemleri hala alınabilmiş değildir.
Günümüzde deniz taşımacılığı son derece önemli bir lojistik faktör olduğundan, Aden Körfezi’ndeki bu korsan faaliyetleri tüm dünyayı etkilemektedir. Aden Körfezi özellikle bulunduğu konum itibariyle gemilerin Ümit Burnu’nu dolaşmalarını gerektirmeden çok daha kısa bir rota üzerinden mallarını varış noktalarına ulaştırabilmeyi sağlayan bir yerdedir. Gemiler, Aden Körfezi’ni dolayısıyla da Süveyş Kanalı yerine Ümit Burnu’ndan dolaşmayı tercih ederlerse, büyük miktarlarda zaman ve maliyet kaybına uğrarlar. Bu yüzden Aden Körfezi’ndeki korsan faaliyetleri sadece bölgesel değil küresel bir problemdir.
Bu problemi çözüme kavuşturabilmek için, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 2008 yılında, Aden Körfezi’ndeki korsanlık eylemlerini doğrudan ele alan beş karar kabul etmiştir. BM Güvenlik Konseyi’nin Aden Körfezi’ndeki korsanlarla mücadele etmek için sıcak takip ve Somali geçici hükümetinden izin almak şartıyla kara ve hava operasyonuna izin veren kararını aldıktan sonra birçok ülke bölgedeki deniz kuvvetlerini güçlendirmiştir. Günümüzde Türkiye, Amerika, İngiltere, Almanya, İtalya gibi NATO ülkelerinin yanı sıra Çin, Rusya ve Japonya gibi diğer küresel güce sahip ülkeler de Aden Körfezi’nde görev yapmaktadır. Bölgede hakimiyetini arttırmaya çalışan Rusya, Hint Okyanusu’nda “Sivil Gemi Koruma Bölge Komutanlığı” adı altında haydutlarla mücadele filosu kuracağını açıklamıştır. Fakat, devletlerin tüm bu önlemlerine rağmen hala daha bölgede korsan faaliyetlerinin önüne geçilebilmiş değildir.
Sonuç olarak, Aden Körfezi insanların eskiden sadece balıkçılık faaliyetlerini yaparak geçimini sağlayabildikleri bir bölgeyken; günümüzde uluslararası gemilerin bölgede kaçak balık avlaması ve bölgeyi atıkları için birer “çöplük” olarak görmeleri sonucunda balık tür ve sayısındaki azalma, bölgedeki insanları geçimlerini sağlayabilmek için korsancılık faaliyetlerine zorlamaktadır. Korsan faaliyetlerinin önüne geçebilmek için, gemilere sıcak takip uygulamak yerine bölgedeki insanların açlığının önüne geçecek önlemler alınsa daha kalıcı bir çözüm olabilir. Çünkü bütün bu korsan faaliyetlerinin en önemli sebebi bölgedeki açlık ve fakirliktir.
Kaynaklar:
http://www.imo.org/en/Pages/Default.aspxhttp://www.imo.org/en/MediaCentre/SecretaryGeneral/Secretary-GeneralsSpeechesToMeetings/Pages/Contact%20Group%20on%20Piracy%20off%20the%20Coast%20of%20Somalia.aspx
http://www.voltairenet.org/
http://www.voltairenet.org/article168525.html
Johann Hari
https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/so.html
by..................Burak Korkmaz
www.kaladrem.com
