İRAN’A UYGULANAN AMBARGONUN KALDIRILMASININ TÜRKİYE AÇISINDAN SONUÇLARI

P5+1(P5: ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin + Almanya) ülkeleri ile İran arasında yapılan görüşmeler, başta nükleer faaliyetler olmak üzere pek çok alanda var olan ambargolar açısından olumlu sonuçlanmıştır. Bu görüşmeler sonunda imzalanan anlaşma, İran’ın enerji ihracatının daha etkin hale gelmesini, yatırımcılar için daha cazip bir ülke olmasını ve ülke ekonomisinin büyümesini sağlayacaktır. Uzmanlara göre bu anlaşma ile İran, yatırımcıların henüz girmediği son büyük ekonomi olacaktır. Üst düzey bir yetkiliden alınan bilgiye göre İran Merkez Bankası 2017 yılına kadar enflasyonu tek haneli rakamlara düşürerek ekonomik genişlemeyi teşvik etmeyi amaçlamaktadır. ( habertürk)

Türkiye ve İran arasında Nisan ayında ticaret, eğitim, sağlık, çevre, aile ve sosyal politikalar konularında anlaşma imzalanmıştır. Ambargonun kalkması ile bu iki ülke arasındaki ticaret hacminin artması beklenmektedir. Türkiye’deki birçok sektör İran’a yatırım yapmayı planlamaktadır. Bu konuda Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sami Kariyo, “27 markamızdan 35 kadar temsilcimiz ile İran’a gidecek ve bu ülkedeki fırsatları inceleyeceğiz. Burada Türk markaları için büyük bir pazar var. Öngörülerimize göre 20 Türk markası 3 yılda 500 mağaza açacak” açıklamasında bulunmuştur. İran’a gidecek olan markalar şunlardır: Avva, Aydınlı Grup, Boyner, Chakra, Çilek, Deichmann, Derimod, Desa, E-bebek, Gizia, İGS, İmza, İnci, İpekyol, Mavi, Mudo, Penti, Perspective, So Chic, Tekzen, Tudors, Twigy, Orka Group, Vakko, Ziylan. (habertürk)

Bu anlaşma sadece İran’ı değil başta Türkiye olmak üzere birçok ülkeyi ekonomik olarak etkileyecektir. 2014 yılı rakamları ile ülkemizin toplam ithalatındaki %4.05’lik payı (3.888 milyar $) ile İran en çok ithalat yapılan 6.ülke iken, toplam ihracatımızdaki %2.46’lık oranla (9.833 milyar $) en çok ticaret yaptığımız 9. ülke olmuştur. 2014 yılında, yaklaşık 14 milyar $’lık olan dış ticaret hacmi, ambargonun kalkması sonucunda dış ticaret hacminin (ithalat-ihracat oranları) 30 milyar $ olması beklenmektedir.

Türkiye İran'dan iki önemli enerji kaynağı ithal etmektedir: Doğalgaz ve petrol. Dünya petrol rezervlerinin onda birini elinde bulunduran İran ambargodan önce ülkemizin petrol ihtiyacının yarısını karşılamaktaydı. Türkiye, ambargo baskısı ile İran'dan yaptığı alımları azaltarak Irak'a yöneldi. Ambargonun kalkması ve fiyatın düşürülmesi halinde İran’dan doğalgaz alımının artacağı düşünülmektedir.

Rusya’dan sonra en büyük doğalgaz rezervi yüzde 17 ile İran’da bulunmaktadır.  Bunun yanında İran’dan alınacak gazın TANAP (Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi) aracılığıyla Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması gündemdedir. Çünkü Rusya ile anlaşmazlık yaşayan Avrupa yeni doğalgaz kaynakları aramaktadır.

Ekonomi Bakanlığının İran’a ihracat yapma potansiyeli olan sektörler hakkındaki açıklaması şu şekildedir: “Özellikle turizm, enerji, bankacılık, petrokimya, telekomünikasyon, ulaştırma ve otomotiv sektöründe büyük fırsatlar sunulmaktadır. Havaalanı, karayolu, otel ve konaklama tesislerinin inşası, modernizasyonu ve işletilmesi konusunda iş imkanları mevcuttur. Ayrıca deniz taşımacılığı konusunda Hazar Denizi ve Karadeniz’de ortak faaliyetler yürütülebilir.” Ocak ayında devreye giren Tercihli Ticaret Anlaşması ile Türkiye’den İran’a gıda, kimya, otomotiv yan sanayi ve demir çelik ürünleri satışının artması beklenmektedir. (Mehmet ÇETİNGÜLEÇ)

Bunların ötesinde, İran Türkiye’nin bölge ülkelerine açılan alternatif kapısı olacaktır. Türkiye, Ortadoğu ve Körfez ülkelerine Suriye üzerinden mal sevkiyatı yaparken, Suriye’nin iç savaşı dolayısıyla bu yolu kullanamaz hale gelmiştir. Bu sevkiyatı yapmak için Türkiye’nin İran’a ihtiyacı vardır. Uluslar arası Nakliyeciler Derneği Başkanı Çetin NUHOĞLU’ nun açıklamasına göre 22 Nisan’dan itibaren İran üzerinden taşımacılık yapılacaktır.

Ambargonun kalkması, bir süredir araları açık olan iki ülkeyi (Türkiye-İran) özellikle ticaret konusunda birbirine yakınlaştıracaktır. İki ülke için de olumlu sonuçların yaşanması beklenmektedir.

written by Cemre Angın and Yeşim Özdemir
www.kaladrem.com